Όλοι μας έχουμε προβλήματα στη ζωή. Βέβαια για κάποιους είναι προκλήσεις και δεν σου κρύβω πως με βρίσκει σύμφωνο αυτή η οπτική. Από εκεί και πέρα, έχουμε την δυνατότητα κάποια από τα προβλήματα που μας απασχολούν να τα λύνουμε γρήγορα χωρίς να σπαταλάμε ενέργεια, είτε βρίσκοντας μια γρήγορη λύση είτε χρησιμοποιώντας μια στρατηγική που λειτούργησε στο παρελθόν. Για παράδειγμα, σε πήρε ο ύπνος το πρωί και άργησες στη δουλειά; Μια λύση στο θέμα αυτό θα ήταν να πάρεις τηλέφωνο και να εξηγήσεις τον λόγο της καθυστέρησης που θα έχεις… Δεν θα έρθει η συντέλεια του κόσμου.
Τα προβλήματα δείχνουν να δυσκολεύουν αρκετά όταν δεν υπάρχει προφανής λύση και οι στρατηγικές που έχεις δοκιμάσει στο παρελθόν δεν λειτουργούν. Αυτού του είδους τα προβλήματα προκαλούν μεγάλο άγχος και θέλουν νέες και διαφορετικές προσεγγίσεις.
Μέσα από το άρθρο αυτό θα δούμε επτά βήματα για την επίλυση των προβλημάτων της καθημερινής μας ζωής.
ΒΗΜΑ 1: ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ;
Καταρχάς… Το πρώτο βήμα, είναι πολύ σημαντικό… και το επισημαίνω διότι πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει πρόβλημα! Επειδή τα προβλήματα μπορεί να προκαλέσουν άγχος, πολλοί άνθρωποι θα προσπαθήσουν να τα αποφύγουν, να τα αγνοήσουν ή να κωλυσιεργήσουν όταν έρχονται αντιμέτωποι με δύσκολα ζητήματα στη ζωή τους.
Δυστυχώς, η αποφυγή των προβλημάτων σου είναι η γνωστή τακτική… Τα πετάω κάτω από το χαλάκι και αυτά ως συνήθως θα επανέλθουν και ένα μικρό πρόβλημα μπορεί να γίνει μεγάλο πρόβλημα όσο περνάει ο καιρός. Οπότε, πώς μπορείς να αναγνωρίσεις ένα πρόβλημα σχετικά νωρίς;
Δημιούργησε μια λίστα. Το προτείνω πολλές φορές… να μπούμε στην διαδικασία να γράφουμε είναι καλό και βοηθητικό παράλληλα. Το αναφέρω αυτό τακτικά σε ότι έχει να κάνει με τα συναισθήματα (καταγραφή), τώρα καλό είναι να το κάνουμε και στα προβλήματα της ζωής μας. Είναι πιο εύκολο να δουλέψεις πάνω σε ένα πρόβλημα αν το έχεις γράψει. Αυτή η προσέγγιση θα σε βοηθήσει να δεις γιατί κάποια από τα προβλήματα θα εμφανίζονται τακτικά.
Προτείνω: Γράψε! Όταν ένα πρόβλημα σου δημιουργεί άγχος, είναι καλύτερο να χρησιμοποιήσεις στυλό και χαρτί και να το επεξεργαστείς. Είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα όταν είναι γραμμένο και το βλέπεις.
Χρησιμοποίησε τα συναισθήματά σου. Συχνά κάνουμε το λάθος να πιστεύουμε ότι τα αρνητικά μας συναισθήματα είναι το πρόβλημα. Αυτό είναι μύθος. Για παράδειγμα, μπορεί να σκεφτείς, «το πρόβλημα είναι ότι είμαι πάντα αγχωμένος στην δουλειά». Καλύτερα όμως είναι να πούμε ότι ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ (όπως δυσκολίες με τους συναδέλφους ή τεράστιος φόρτος εργασίας), που σου δημιουργεί το άγχος. Χρησιμοποίησε τα αρνητικά σου συναισθήματα για να σου δείξουν τον δρόμο: Όταν νιώθεις άγχος, απογοήτευση ή ενόχληση σε μια συγκεκριμένη κατάσταση, προσπάθησε να εντοπίσεις το πρόβλημα που σε κάνει να νιώθεις έτσι.
Προσπάθησε να βρεις την πρόκληση. Ένα τεράστιο εμπόδιο για τους περισσότερους ανθρώπους είναι ο αρνητικός τρόπος με τον οποίο βλέπουν τα προβλήματα: Εάν μπορείς να βρεις κάποιο όφελος ή ευκαιρία σε ένα πρόβλημα, είναι πιο πιθανό να το παλέψεις. Για παράδειγμα, εάν το πρόβλημά σου έχει να κάνει με τους συναδέλφους σου, μπορεί να είναι μια ευκαιρία να βελτιώσεις τις επικοινωνιακές σου δεξιότητες και πιθανώς να επιλύσεις κάποιες διαφωνίες μαζί τους.
Θέλω σε αυτό το σημείο να σου αναφέρω κάτι σημαντικό: Υπάρχει πάντα ένα όφελος από την επίλυση προβλημάτων! Να έχεις στο μυαλό σου ότι αν λύσεις ένα πρόβλημα, ακόμα και να είναι δύσκολο, είναι ένα πρόβλημα λιγότερο για να ανησυχείς και ένα λιγότερο πρόβλημα στη λίστα σου είναι ΕΝΑ ΛΙΓΟΤΕΡΟ!
ΒΗΜΑ 2: ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ;
Πριν προσπαθήσεις να λύσεις ένα πρόβλημα, πρέπει πρώτα να το ορίσεις. Παρακάτω προτείνω κάποιες προσεγγίσεις για το πώς να προσδιορίσεις σωστά το πρόβλημά σου:
Εστιάστε στο ίδιο το πρόβλημα. Κάνε στον εαυτό σου τις ακόλουθες ερωτήσεις:
Ποια είναι η κατάσταση; (π.χ. το αφεντικό μου δίνει πολλή δουλειά)
Ποια θα ήθελα να είναι η κατάσταση; (π.χ. θα ήθελα το αφεντικό μου να μου δίνει λιγότερη δουλειά).
Ποιο είναι το εμπόδιο που με κρατάει από την επιθυμητή κατάσταση; (π.χ. δεν είμαι σίγουρος πώς να μιλήσω στο αφεντικό μου για τις επαγγελματικές μου υποχρεώσεις).
Στη συνέχεια, μπορείς να βάλεις το πρόβλημά σου σε μια πρόταση. Για παράδειγμα, το πρόβλημα είναι ότι το αφεντικό μου δίνει πάρα πολλή δουλειά. Θα ήθελα να έχω λιγότερη δουλειά, αλλά δεν είμαι σίγουρος πώς να του ζητήσω να μειώσει τον φόρτο εργασίας μου.
Εστίασε μόνο στα γεγονότα: Δώσε μεγάλη προσοχή στο να αποφύγεις να βάλεις απόψεις ή υποθέσεις στον ορισμό σου. Τι θέλω να πω… το να πιστεύεις ότι το πρόβλημα της δουλειάς σου είναι πως «το αφεντικό μου είναι τρελό» είναι άποψη και μάλιστα η δική σου. Εξάλλου, καθιστά σχεδόν αδύνατη την επίλυση του προβλήματος…
Να είσαι συγκεκριμένος/η: Εάν είσαι πολύ ασαφείς όταν ορίζεις το πρόβλημά σου, θα είναι δύσκολο να μάθεις πώς να ξεκινήσεις να το λύνεις. Για παράδειγμα, η σκέψη ότι «το πρόβλημά μου είναι η δουλειά μου» δεν είναι συγκεκριμένη σκέψη.. δηλαδή τι είναι πρόβλημα στη δουλειά σου; Πώς θα ξεκινήσεις να διορθώνεις αυτό το είδος προβλήματος;
ΒΗΜΑ 3: ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΜΟΥ ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ;
Για να ξέρεις εάν έχεις λύσει τα προβλήματά σου, είναι σημαντικό να ξέρεις εκ των προτέρων πώς θα έμοιαζε ένα λυμένο πρόβλημα. Προτείνω κάποιες σκέψεις για τον καθορισμό στόχων:
Να είσαι ρεαλιστής: Βεβαιώσου ότι οι στόχοι σου μπορούν να υλοποιηθούν. Αν δεν είναι ρεαλιστικοί, μάλλον δεν θα τους φτάσεις και θα νιώσεις άσχημα μετά.
Να είσαι συγκεκριμένος/η: Εάν οι στόχοι σου είναι ασαφείς, δεν θα ξέρεις πότε τους έχεις επιτύχει. Για παράδειγμα, αν σκάφτεσαι, «ο στόχος μου είναι να είμαι χαρούμενος στη δουλειά», τι σημαίνει αυτό; Θέλεις να είσαι πάντα χαρούμενος; Πόσο χαρούμενος; Πότε θα μάθεις πότε έχεις πετύχει τον «ευτυχισμένο» στόχο σου;
Ξεκίνησε με βραχυπρόθεσμους στόχους: Αν θέσεις στόχους που μπορούν να επιτευχθούν σχετικά γρήγορα, είναι πιο πιθανό να δουλέψεις πάνω στο πρόβλημά σου. Μπορείς επίσης να θέσεις μακροπρόθεσμους στόχους, αλλά φρόντισε να έχεις και βραχυπρόθεσμους στόχους, ώστε να γνωρίζεις εάν το πρόβλημα έχει λυθεί. Με το εργασιακό πρόβλημα, ένας μακροπρόθεσμος στόχος μπορεί να είναι να βρεις άλλη δουλειά ενώ ένας βραχυπρόθεσμος στόχος μπορεί να είναι η μείωση του φόρτου εργασίας σου. Χρησιμοποιώ το παράδειγμα της δουλείας διότι σε αυτές τις προσεγγίσεις πέφτουμε μέσα.
ΒΗΜΑ 4: ΣΚΕΨΟΥ ΛΥΣΕΙΣ
Το μεγαλύτερο λάθος που τείνουμε να κάνουμε όταν βρίσκουμε λύσεις για τα προβλήματά μας είναι να σκεφτόμαστε τις ίδιες παλιές λύσεις. Ωστόσο, εάν αυτές οι παλιές λύσεις λειτουργούσαν, το πρόβλημα δεν θα υπήρχε ακόμα. Για να βρεις νέες λύσεις, μπορείς να ακολουθήσεις τους κανόνες ιδεών:
Επινόησε πολλές λύσεις: Είναι πιο πιθανό να βρεις μια καλή λύση εάν έχεις πολλές λύσεις για να διαλέξεις. Προσπάθησε να βρεις τουλάχιστον 10 πιθανές λύσεις στο πρόβλημά σου.
Μην κρίνεις τις λύσεις σου: Να έχεις στο μυαλό σου ότι δεν επιλέγεις ακόμα μια λύση, απλώς προσπαθείς να σκεφτείς όσες περισσότερες επιλογές μπορείς. Οπότε μην τις κρίνεις. Ακόμα και οι ανόητες, παράξενες ή ακραίες λύσεις είναι καλές σε αυτό το στάδιο. Για το εργασιακό πρόβλημα, μπορείς να σκεφτείς λύσεις όπως «παρατάω τη δουλειά μου» ή «κάνω απεργία». Κατέγραψε τα σε ένα χαρτί! Ποτέ δεν θα βρεις νέες λύσεις αν δεν είσαι διατεθειμένος/η να σκεφτείς καν τις ανόητες λύσεις…
Να θυμάσαι: Όταν πρόκειται για δύσκολα προβλήματα, η πρώτη ιδέα που έρχεται στο μυαλό σου δεν είναι πάντα η καλύτερη, όμως μπορεί να είναι μια καλή αρχή. Είναι πιθανό να λειτούργει το ένστικτο σου. Και μην το ξεχνάς: Ζήτησε βοήθεια. Εάν δυσκολεύεσαι να βρεις νέες και διαφορετικές λύσεις στο πρόβλημά σου, ζήτησε συμβουλές από φίλους, συγγενείς ή συναδέλφους ή από ειδικούς. Άλλοι άνθρωποι μπορεί να έχουν ιδέες που ίσως δεν έχεις καν σκεφτεί.
ΒΗΜΑ 5: ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΛΥΣΗ
Εάν δίνεις μάχη με το άγχος, η επιλογή μιας λύσης στο πρόβλημά σου μπορεί συχνά να φαίνεται αρκετά δύσκολη. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι η μη επίλυση ενός προβλήματος μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερο άγχος από το να προσπαθείς να το λύσεις, ανεξάρτητα από το πόσο άγχος νιώθεις.
Να έχεις στο μυαλό σου: Ο στόχος είναι να βρεις την καλύτερη λύση στο πρόβλημά σου, ΟΧΙ την τέλεια λύση. Αν υπήρχε μια «τέλεια» λύση, θα την είχες ήδη βρει...
ΒΗΜΑ 6: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΗΣ ΛΥΣΗΣ
Αυτό είναι συχνά το πιο δύσκολο βήμα γιατί τώρα πρέπει να αρχίσεις να εφαρμόζεις τη λύση που επέλεξες. Οι περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται ότι μπορεί να έχουν επιλέξει τη λάθος λύση ή ότι ίσως υπάρχει καλύτερη λύση εάν απλώς σκεφτούν περισσότερο το πρόβλημα. Αυτή η σκέψη δεν είναι χρήσιμη… είναι καλύτερο να κάνεις κάτι παρά να μην κάνεις τίποτα…
Δεν είναι υπερβολή να αναφέρουμε πως καλό θα είναι να υπάρχει ένα σχέδιο δράσης και αυτό γιατί θα σε βοηθήσει να πραγματοποιήσεις τη λύση σου. Εάν γνωρίζεις πώς θα πραγματοποιήσεις τη λύση σου, είναι πιο πιθανό να την ακολουθήσεις.
Το σχέδιό σου θα πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα βήματα που θα χρειαστεί να κάνεις για να πραγματοποιήσεις τη λύση και θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένο. Για παράδειγμα, εάν η λύση μου είναι να « βρω μια νέα δουλειά», μερικά από τα βήματα που περιλαμβάνονται σε αυτήν τη λύση μπορεί να είναι:
- Κάνω μια λίστα με τους τύπους εργασιών που θα ήθελα να έχω
- Αγοράζω μια εφημερίδα κάθε μέρα και ελέγχω τις αγγελίες
- Επικοινωνώ με όλους τους εργοδότες που προσφέρουν τη θέση εργασίας που θα ήθελα να έχω.
ΒΗΜΑ 7: ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΣΟΥ
Τώρα που ολοκλήρωσες τη λύση σου, πρέπει να βεβαιωθείς ότι λειτουργεί. Μερικές φορές τα καλύτερα σχέδια δεν αποδεικνύονται πάντα τέλεια, επομένως είναι καλή ιδέα να έχεις δείκτες που σε ενημερώνουν εάν είσαι στο σωστό δρόμο.
Τι κάνω εάν η λύση μου δεν λειτουργεί;
Επειδή η ζωή πολλές φορές είναι απρόβλεπτη, μερικές φορές ακόμη και οι καλύτερες λύσεις δεν βγαίνουν πάντα, όμως αυτό είναι φυσιολογικό. Το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να ψάξεις μέσα από τα διάφορα βήματα και να κάνεις στον εαυτό σας τις ακόλουθες ερωτήσεις:
Καθόρισα σωστά το πρόβλημα;
Ήταν ρεαλιστικοί οι στόχοι μου;
Υπάρχουν άλλες πιθανές λύσεις;
Υπάρχει καλύτερη λύση που θα μπορούσα να είχα επιλέξει;
Το έκανα όπως το είχα σχεδιάσει;
Εάν ακολουθήσεις αυτά τα βήματα, μπορεί να διαπιστώσεις ότι κάπου κάνεις λάθος και, στη συνέχεια, μπορείς να το διορθώσεις και να προσπαθήσεις ξανά.
Η συγκεκριμένη διαδικασία μπορώ να σου αναφέρω πως σε εμένα λειτούργησε και το λειτούργησε το αναφέρω στο γεγονός πως μέσα από αυτή την διαδικασία έδειξα να κάνω μια αρχή και να προσεγγίζω το όποιο πρόβλημα μου σωστά. Για εμένα παράλληλα πολύ μεγάλη σημασία στην επίλυση των δύσκολων προβλημάτων στη ζωή είναι η επιβράβευση και αυτό γιατί η δουλειά αυτή είναι σκληρή, γι' αυτό προσπάθησε να ανταμείψεις τον εαυτό σου μετά… ακριβώς για την καλή δουλειά που έκανες…
