Το Άγχος, ένας όρος που μόνο στην σκέψη μας προκαλεί δυσάρεστα συναισθήματα, κοινός σε κάθε άνθρωπο και με έντονη αρνητική χρεία για όλους, η μάλλον για πολλούς. Θα επανέλθουμε σε αυτό αργότερα.
Για αρχή καλό θα ήταν να δοθεί ένας ορισμός για την έννοια του άγχους καθώς αν το καλοσκεφτούμε, πολλοί από εμάς είναι εξοικειωμένοι με το συναίσθημα, χωρίς να γνωρίζουν πως να το προσδιορίσουν. Είναι μήπως ο αρνητισμός που μας προκαλεί ένα πιεστικό και βαρύ κλήμα στον χώρο εργασίας μας, είναι ο φόβος της απόρριψης, οι εμπειρίες του παρελθόντος μας που μας στοιχειώνουν μέχρι και σήμερα η μήπως είναι όλα αυτά και άλλα τόσα;
Χωρίς να καθυστερούμε, το άγχος θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια κατάσταση στην οποία μέσα μας επικρατεί περισσότερο ο φόβος και οι ανασφάλειες. Εμφανίζεται κυρίως σε περιπτώσεις των οποίων το αποτέλεσμα δεν βρίσκεται υπό τον έλεγχο μας. Δεδομένου της πίεσης και του φόρτου που ενδεχομένως να χαρακτηρίζουν τις καταστάσεις αυτές το άγχος υιοθετεί μια πιο έντονη αρνητική χροιά στον πυρήνα του και προκαλεί απόσπαση προσοχής και σε κάποιες περιπτώσεις κρίσεις. Στην περίπτωση αυτή για την καταπολέμηση του υπάρχουν μια σειρά από μικρά βήματα που βοηθούν στην καταπράϋνση του αισθήματος της κόπωσης και πίεσης που προκαλεί και πηγάζουν ενδόμυχα στις δικές μας δυνατότητες.
"Ποια λοιπόν είναι αυτά τα βήματα"
Βήμα Νο1.
- Νοηματοδότηση του ορισμού του άγχους ως συναίσθημα
Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε κάτι αν δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς είναι αυτό το συναίσθημα που τόσο μας κουράζει και μας οδηγεί στην κόπωση. Η νοηματοδώτηση του, που κρύβεται πίσω από τον όρο "Άγχος" μας βοηθά στην κατανόηση του συναισθήματος και στην επεξεργασία τρόπων αντιμετώπισης του σε περίπτωση επανεμφάνισης. Ας μην ξεχνάμε όμως πως ο κάθε τομέας της ζωής του ανθρώπου εμφανίζει και μια διαφορετική μορφή του αισθήματος του άγχους, το οποίο διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο λόγο της διαφορετικότητας του χαρακτήρα μας.
Βήμα Νο2.
- Πάρε μια μικρή απόσταση από τον χώρο και την κατάσταση που σου προκαλεί το συναίσθημα του άγχους, "Take some space"
Ας υποθέσουμε ότι βρισκόμαστε στον εργασιακό μας χώρο με καθήκοντα ημέρας που μας προκαλούν τεράστια πίεση χωρίς να γνωρίζουμε αν θα καταφέρουμε χρονικά να ανταπεξέλθουμε, με αποτέλεσμα να αγχωθούμε έντονα. Την στιγμή που το συναίσθημα του άγχους γίνει αντιληπτό, μια μορφή αντιμετώπισης είναι να ξεκλέψουμε λίγο χρόνο για τον εαυτό μας για να χαλαρώσουμε, να απασχοληθούμε με κάτι άλλο και να επανέλθουμε μετέπειτα στα καθήκοντα μας. Γιατί όμως αυτή η αποστασιοποίηση;
Διότι μας παρέχεται η ευκαιρία να εκμεταλλευτούμε τον χρόνο που ξεκλέψαμε για το φιλτράρισμα την κατάστασης που βιώνουμε, με σκοπό την εύρεση μιας στρατηγικής επίλυσης των ζητημάτων που έχουν προκύψει.. Ως αποτέλεσμα σε αυτή την διαδικασία είναι η μετέπειτα επαναφορά στα προηγούμενα δεδομένα να γίνει με μεγαλύτερη ευκολία χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως το άγχος δεν θα επανέλθει, σίγουρα όμως θα είναι λιγάκι πιο εύκολο να το νικήσουμε την δεύτερη φορά.
Βήμα Νο3.
- Αποδοχή του άγχους
Όσο και να μας δυσαρεστεί η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε την στιγμή που το νιώθουμε είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως το άγχος αποτελεί κοινό συναίσθημα για όλους τους ανθρώπους, με διαφορετικές καταστάσεις που το προκαλούν ανάλογα το χαρακτήρα. Η παγίδα που πέφτουν πολλοί όταν βρίσκονται ακόμα εν θερμό της επιρροής που έχει ασκήσει το συγκεκριμένο συναίσθημα είναι η κατάκριση.
Προσοχή, κάνουμε διαφοροποίηση της κατάκρισης από την υγιή αυτοκριτική. Στην περίπτωση της κατάκρισης οι άνθρωποι τείνουν συνειδητά να προσάπτουν στον εαυτό τους πολλούς αρνητικούς χαρακτηρισμούς, οι οποίοι μονάχα καλό δεν κάνουν, ενώ στην δεύτερη περίπτωση ενσωματώνουμε στον τρόπο ζωής μας την λογική της παρατήρησης. Με τον όρο παρατήρηση στην περίπτωση του άγχους εννοούμε πως με τον καιρό καλλιεργούμε την δυνατότητα να διακρίνουμε "πότε το νιώθουμε", "ποιοι παράγοντες μας οδηγούν στο να το νιώσουμε" και με "ποιους τρόπους ενδεχομένως να μπορούμε να το πολεμήσουμε".
Η έννοια της υγείας στον όρο αυτοκριτική όσο αντισυμβατική και αν ακούγεται αποτελεί μια στρατηγική που μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο στην διαδικασία να κάνει το βήμα προς την πρώτη ουσιαστική γνωριμία με τον εαυτό του και τα στοιχεία του χαρακτήρα του. Αυτό σε συνδυασμό με την διαδικασία της παρατήρησης συμβαίνει όταν μετά από μια σειρά γεγονότων που συνέβησαν στην ημέρα μας που ενδεχομένως να μας δυσαρέστησαν είμαστε σε θέση να τα δούμε σφαιρικά και να αποφασίσουμε αν ο τρόπος με τον οποίο τα διαχειριστήκαμε ήταν κάτι για το οποίο είμαστε ικανοποιημένοι ή όχι. Μέσα από την διαδικασία της παρατήρησης επέρχεται η αλλαγή. Κατά τη δική μου γνώμη, αυτή η διαδικασία είναι κάτι που πρέπει ο κάθε άνθρωπος να ακολουθεί, χωρίς όμως να το παρακάνει και να υποβιβάζει τον εαυτό του.
Βήμα Νο4.
- Κατανόηση της φύσης της καθημερινής αλληλεπίδρασης
Σκοπός του συγκεκριμένου βήματος είναι να μας υπενθυμίσει πως η πορεία που ακολουθούμε στις ζωές μας είναι αρκετά επώδυνη κάποιες φορές και σίγουρα δεν είναι στρωμένη με ροδοπέταλα. Η περίπτωση να υπάρξει άγχος στην καθημερινότητα μας είναι αρκετά συχνή και οφείλουμε να το αποδεχθούμε όσο και αν μας κουράζει η ιδέα. Η αποδοχή της κατάστασης αυτής επιφέρει την ηρεμία και βοηθά στην υιοθέτηση ενός πιο ήρεμου τρόπου ζωής.
Συνεπώς, στην περίπτωση της επεξεργασίας του άγχους που βιώσαμε σε μια παρελθοντική κατάσταση, η πιο σωστή απάντηση που μπορούμε να δώσουμε στον εαυτό μας είναι πως αποτελεί φυσιολογική αντίδραση η οποία ενδεχομένως να μας οδήγησε στην αποτυχία, αλλά στο τέλος της ημέρας δεν θα έπρεπε να μας ενοχλεί, καθώς αποτελεί μέρος της ανθρώπινης ζωής και κάτι που θα μας συμβεί θέλουμε δεν θέλουμε.
Συμπερασματικά, το άγχος σαν συναίσθημα στην τοξική του μορφή αποτελεί δύσκολο εμπόδιο για την ηρεμία και την πνευματική μας χαλάρωση και σίγουρα ο καθένας από εμάς πρέπει να βρει τον δικό του τρόπο για να το καταπολεμήσει. Το αστείο σε όλο αυτό είναι πως το συναίσθημα αυτό διαθέτει και παραγωγικές ιδιότητες οι οποίες βοηθούν στην αύξηση της απόδοσης πχ. φόρτος εργασίας στην δουλειά. Στην περίπτωση αυτή αντί να κολλήσουμε μπορεί να ενεργοποιηθούμε και να παράγουμε πολύ περισσότερη εργασία από ότι συνήθως, γεγονός που επιβεβαιώνει την διπλή χροιά που διαθέτει το συναίσθημα αυτό. Συνεπώς, οφείλουμε πρώτα από όλα να το αποδεχθούμε αν θέλουμε να ξεκινήσουμε να το διαχειριζόμαστε.
Για όλους εσάς λοιπόν που θεωρείτε πως το άγχος είναι το δεύτερο σας όνομα " Ελπίζω να βοήθησα έστω και λίγο".
Στεφανάτος Γεράσιμος
