_medium.jpg)
Να ξεκινήσουμε το άρθρο με την εξής ερώτηση: Πώς μπορούμε να μετατρέψουμε την ενέργεια του θυμού, του φόβου και της λύπης, σε ενέργειες που συμβάλλουν στην προσωπική ανάπτυξη και τη βελτίωση της κοινωνίας;
Αυτό που ισχύει σαν τον νόμο της βαρύτητας είναι πως ο θυμός, ο φόβος και η λύπη είναι συναισθήματα που είναι βαθιά ριζωμένα στην ανθρώπινη φύση μας και βιώνονται από όλους, σε κάθε πολιτισμό και υπόβαθρο. Ωστόσο, αυτό που όλοι μοιραζόμαστε είναι η ικανότητα πλοήγησης και διαχείρισης αυτών των συναισθημάτων. Ο Σενέκας υποστήριξε ότι ασπαζόμενος την έννοια της αρετής, ασκώντας τον αυτοστοχασμό και αποδεχόμενοι την παροδικότητα των εξωτερικών συνθηκών, μπορούμε να βρούμε ηρεμία και να διατηρήσουμε συναισθηματική ισορροπία ανάμεσα στις καταιγίδες της ύπαρξης ζωής.
Για τον θυμό
Ως εκ τούτου, ορισμένοι σοφοί είπαν ότι ο θυμός είναι μια σύντομη τρέλα: Γιατί χάνεις τον αυτοέλεγχο, ξεχνάς την ευπρέπεια, αδιαφορείς για τους προσωπικούς δεσμούς, μένεις αδιάκοπα προσηλωμένος στον στόχο του, απομονωμένος από τη λογική σκέψη, αναδεύεται χωρίς ουσιαστικό λόγο, ακατάλληλος για να διακρίνεις τι είναι δίκαιο και αληθινό, ακριβώς όπως ένα κτίριο που καταρρέει που έχει μετατραπεί σε ερείπια...
Σενέκας, Περί θυμού
Ο Σενέκας είδε τον θυμό ως ένα άχρηστο συναίσθημα που δεν καταφέρνει τίποτα. Δήλωσε ότι <<Καμία πανούκλα δεν έχει κοστίσει περισσότερο στην ανθρώπινη φυλή από τον θυμό>> βλάπτοντας τόσο τον άνθρωπο και το ευρύ περιβάλλων του. Πίστευε ότι ο δρόμος για την υπέρβαση του θυμού βρίσκεται στην καλλιέργεια της αρετής, ιδιαίτερα των αρετών της υπομονής, της αυτοκυριαρχίας και της συγχώρεσης. Ενθάρρυνε την ανάπτυξη φιλοσοφικής προοπτικής για τη ζωή που μας βοηθά να ξεπερνάμε καταστάσεις που προκαλούν θυμό.
Στο Φόβο
…Υποφέρουμε πιο συχνά στη φαντασία παρά στην πραγματικότητα…. Κατά συνέπεια, κάποια πράγματα μας βασανίζουν περισσότερο από όσο θα έπρεπε. Κάποιοι μας βασανίζουν πριν το κάνουν και κάποιοι μας βασανίζουν όταν δεν θα έπρεπε να μας βασανίζουν καθόλου. Έχουμε τη συνήθεια να υπερβάλλουμε, ή να φανταζόμαστε, ή να προσδοκούμε, τη λύπη…
Σενέκας, Για τον αβάσιμο φόβο
Ο Σενέκας αναγνώρισε τον φόβο ως ένα φυσικό και ενστικτώδες συναίσθημα που προκύπτει ως απάντηση σε αντιληπτές απειλές ή κινδύνους. Αναγνώρισε επίσης ότι ο φόβος είναι μια κοινή ανθρώπινη εμπειρία, αλλά πίστευε ότι μπορεί να διαχειριστεί και να ξεπεραστεί μέσω της λογικής. Το αληθινό θάρρος, πίστευε, δεν είναι η απουσία φόβου, αλλά η ικανότητα να ενεργείς μπροστά στον φόβο. Ενθάρρυνε την αντιμετώπισή του και την ανάληψη δράσης παρά την παρουσία του, καθώς η αδράνεια μόνο διαιωνίζει και ενισχύει τον φόβο, συνειδητοποιώντας επίσης ότι το μεγαλύτερο μέρος του προέρχεται από τις δικές μας σκέψεις και ερμηνείες εξωτερικών γεγονότων.
Στη Θλίψη
Κανείς δεν θα φέρει πίσω τα χαμένα χρόνια, κανείς δεν θα φέρει ένα αγαπημένο σου πρόσωπο πίσω αν αποδήμησε εις Κύριων, τις επιλογές που ήθελες να κάνεις και δεν έκανες, τις ευκαιρείς που έφυγαν μέσα από τα χέρια σου. Η ζωή θα ακολουθήσει το μονοπάτι που άρχισε να ακολουθεί και ούτε θα αντιστρέψει ούτε θα ελέγξει την πορεία της. Δεν θα προκαλέσει ταραχή για να σας υπενθυμίσει την ταχύτητά της, αλλά θα γλιστρήσει αθόρυβα.
Σενέκας, Περί παρηγοριάς
Ο Σενέκας υποστήριξε ότι το να ζούμε στην παρούσα στιγμή ήταν ζωτικής σημασίας για την ευτυχία και την ευημερία μας, μην επιτρέποντας στο παρελθόν ή μελλοντικά γεγονότα να μας επιβαρύνουν με θλίψη. Ενθάρρυνε τα άτομα να επικεντρώσουν την προσοχή τους στο εδώ και τώρα, αντί να μένουν υπερβολικά σε τύψεις του παρελθόντος ή σε αβέβαια μελλοντικά αποτελέσματα. Την θλίψη δεν πρέπει ποτέ να την αρνηθεί κανείς, πίστευε, πως μάλλον πρέπει να την αποδεχτεί κανείς και να αφεθεί σε αυτή ώστε να συνεχίσει την πορεία της κάνοντας εποικοδομητική χρήση του χρόνου, αντλώντας σοφία από την εμπειρία, και ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να γίνονται καλύτεροι.
Τέλος, η φιλοσοφία του Σενέκα προσφέρει ανεκτίμητη καθοδήγηση στη διαχείριση των καθολικών συναισθημάτων του θυμού, του φόβου και της λύπης. Καλλιεργώντας αρετές όπως η υπομονή, η αυτοκυριαρχία, το θάρρος και η συγχώρεση, μπορούμε να ενδυναμώσουμε τον εαυτό μας και να ζήσουμε την ζωή μας πραγματικά με ηρεμία.
